Czernina zapomniany skarb tradycyjnej kuchni Piaseczna

Czernina, zwana także czarną polewką, to jedno z najbardziej kontrowersyjnych, a zarazem fascynujących dań kuchni polskiej. Niegdyś symbol luksusu na magnackich i szlacheckich stołach, dziś rzadko pojawia się w domowych kuchniach, choć wciąż można ją znaleźć w regionalnych restauracjach, zwłaszcza na Kujawach, Kaszubach, Wielkopolsce oraz w tradycyjnej kuchni Piaseczna.
To danie budzi skrajne emocje dla jednych to wspomnienie dzieciństwa, dla innych wyzwanie kulinarne. Sekretem czerniny jest dodatek krwi kaczki lub gęsi, który nadaje jej charakterystyczny, głęboki kolor oraz lekko słodkawy smak. Tradycyjnie zupę przygotowywano po jesiennym uboju drobiu, gdy krew była łatwo dostępna. W kuchni regionalnej w Piasecznie czernina miała swoje miejsce na stołach podczas ważnych rodzinnych okazji i często była przygotowywana według starych, przekazywanych z pokolenia na pokolenie receptur.
Czernina nie była tylko codziennym obiadem miała także swoją symbolikę. W dawnej Polsce podawano ją młodzieńcom, którym odmówiono ręki wybranki, stąd wyrażenie dostać czarną polewkę” oznaczało odrzucenie zalotów. Dziś to przede wszystkim ciekawostka kulinarna, pełna aromatu i historii, która zasługuje na powrót do łask, zwłaszcza w kontekście odrodzenia kuchni regionalnej w Piasecznie.
Spróbuj ugotować czerninę w domowym zaciszu i poczuj smak tradycji, który zachwycał polską szlachtę i od lat gościł na stołach w Piasecznie!
Czernina z kluskami tradycyjny przepis kuchni Piaseczna
Porcja: na 4 osoby
Czas przygotowania: około 2,5 godziny
- 1 kaczka (najlepiej wiejska, razem z podrobami: serce, żołądek, wątróbka)
- 500 ml świeżej krwi kaczki (zabezpieczonej octem, aby nie skrzepła)
- 2 litry wody
- 2 marchewki
- 1 pietruszka
- ¼ selera
- 1 por
- 2 liście laurowe
- 5 ziaren ziela angielskiego
- 10 ziaren pieprzu
- 1 łyżeczka soli
- 100 g suszonych śliwek
- 50 g suszonych gruszek lub jabłek
- 50 g rodzynek
- 2 łyżki octu 10%
- 2 łyżki cukru
- 100 ml śmietany 18%
- 1 łyżka mąki pszennej
Kluski do czerniny:
- 300 g mąki pszennej
- 1 jajko
- szczypta soli
- ok. 100 ml ciepłej wody
Przygotowanie:
- Przygotuj wywar: Kaczkę umyj, podziel na części i włóż do dużego garnka. Dodaj podroby (oprócz wątróbki), obrane warzywa, liście laurowe, ziele angielskie, pieprz i sól. Zalej wodą i zagotuj na małym ogniu. Gotuj przez około 1,5 godziny, aż mięso będzie miękkie. Wątróbkę dodaj na ostatnie 15 minut gotowania.
- Odcedź wywar: Wyjmij mięso i warzywa, pozostawiając sam bulion. Pokrój mięso i podroby na drobniejsze kawałki, a warzywa odłóż nie będą już potrzebne.
- Dodaj owoce: Do przecedzonego wywaru dodaj suszone śliwki, gruszki, rodzynki oraz ocet i cukier. Gotuj przez około 15 minut, aby owoce zmiękły i oddały swój smak.
- Zagęść czerninę: W osobnym naczyniu wymieszaj świeżą krew kaczki z mąką i śmietaną, dokładnie roztrzepując, aby uniknąć grudek. Stopniowo wlewaj mieszankę do gorącego, ale nie wrzącego wywaru, cały czas mieszając. Gotuj na bardzo małym ogniu przez około 10 minut, nie dopuszczając do zagotowania dzięki temu krew się nie zważy.
- Przygotuj kluski: W misce wymieszaj mąkę, sól i jajko. Stopniowo dodawaj ciepłą wodę, wyrabiając elastyczne ciasto. Rozwałkuj na grubość około 5 mm i pokrój na małe romby lub paski. Kluski wrzucaj do osolonego wrzątku i gotuj przez około 3 minuty, aż wypłyną na powierzchnię. Odcedź.
- Podawaj czerninę: Do gorącej zupy dodaj pokrojone mięso i podroby. Podawaj z kluskami, udekorowaną dodatkową porcją owoców z wywaru.
Z czym podawać czerninę?
Czernina świetnie komponuje się z domowymi kluskami, ale można ją również serwować z ziemniakami, kaszą gryczaną lub kładzionymi kluskami. W kuchni regionalnej w Piasecznie często podawano ją także z pajdą chleba razowego lub świeżo pieczoną bułką pszenną.
Aby podkreślić tradycyjny smak, warto podać czerninę z kieliszkiem domowego kompotu z suszu lub żurawinowego napoju.
Czy warto spróbować czerniny z Piaseczna?
Czernina to danie dla odważnych, ale jeśli pokonasz barierę psychologiczną, odkryjesz głęboki, wielowymiarowy smak staropolskiej kuchni. To potrawa pełna historii i tradycji, która w Piasecznie była nieodłącznym elementem regionalnej kuchni. Dzięki unikalnemu połączeniu składników i tradycyjnej recepturze, czernina z Piaseczna wyróżnia się wyjątkowym smakiem, który warto poznać.
Jeśli masz okazję zdobyć świeżą krew kaczki lub gęsi koniecznie wypróbuj ten przepis i poczuj się jak w dawnej polskiej karczmie, w której tradycyjna kuchnia Piaseczna odgrywała ważną rolę w kulinarnym dziedzictwie regionu!
Autor: Sylwia Olbrych